Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης στην Εκάβη του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία της Ιούς Βουλγαράκη

Η EKABH του Ευριπίδη:

Το έργο διαδραματίζεται στη Θράκη, τη χώρα του βασιλιά Πολυμήστορα. Ο Πολύδωρος (ο μικρότερος γιος του Πριάμου), λίγο πριν την πτώση της Τροίας στέλνεται, για να αποφύγει την επικείμενη σκλαβιά, με αρκετό χρυσάφι στο βασιλιά των Θρακών Πολυμήστορα. Εκείνος σκοτώνει τον Πολύδωρο, του παίρνει το χρυσάφι και το πτώμα του το πετά στη θάλασσα, που το εκβράζει κάθε τόσο στις ακτές. Οι Έλληνες επιστρέφουν στην Ελλάδα με τις Τρωαδίτισσες σκλάβες τους.

Το δράμα αρχίζει με το φάντασμα του Πολυδώρου που συστήνεται και περιμένει να συναντήσει τη μητέρα του, για να τον θάψει και να μην περιπλανιέται. Μας πληροφορεί και για όνειρο που θέλει τον Αχιλλέα να ζητά θυσία μια κόρη του Πριάμου στον τάφο του. Ο Χορός εισέρχεται στη σκηνή υποβαστάζοντας τη γριά Εκάβη. Ακολουθούν οι ανάπαιστοι (θρήνοι) της Εκάβης και του Χορού. Στη συνέχεια, εμφανίζεται ο Οδυσσέας ανακοινώνοντας την απόφαση των Αχαιών να θυσιάσουν την Πολυξένη (κόρη της Εκάβης). Εκτυλίσσεται δραματικός διάλογος ανάμεσα στην Εκάβη και τον Οδυσσέα. Παρεμβαίνει η Πολυξένη υποστηρίζοντας πως η σκλαβιά είναι βαρύτερη απ' το θάνατο κι αποδέχεται με αξιοπρέπεια τη θυσία της.

Ο κήρυκας Ταλθύβιος φέρει τη σφαγμένη Πολυξένη, για να ταφεί. Διηγείται τη θυσία. Η ευγενική στάση της κοπέλας προκαλεί το θαυμασμό των Αχαιών. Τότε η Εκάβη στέλνει τη θεράπαινα να φέρει νερό, για να περιποιηθούν το πτώμα της. Το κύμα ξεβράζει και το πτώμα του Πολύδωρου. Η Εκάβη συγκλονίζεται. Ο πόνος της είναι άμετρος. Και σχεδιάζει την εκδίκησή της. Έχοντας χάσει κάθε ελπίδα και ηθικό αντέρεισμα, γίνεται ωμή και θηριώδης, επιδεικνύοντας πρωτοφανή αγριότητα. Με την ανοχή του Αγαμέμνονα και τη βοήθεια των συναιχμάλωτων γυναικών της Τροίας, σκοτώνει τα παιδιά του Πολυμήστορα και τυφλώνει τον ίδιο.

Ο Πολυμήστορας εμφανίζεται στους Αχαιούς τυφλός και την κατηγορεί. Ο Αγαμέμνονας ωστόσο αθωώνει την Εκάβη, δικαιολογώντας την πράξη της ως ανταποδοτική δικαιοσύνη. Η Τροία έπεσε, ο πόλεμος τελείωσε, όμως οι πληγές παραμένουν ανοιχτές.

Η Εκάβη του Ευριπίδη αποτελεί σύμβολο απώλειας, πένθους, εκδίκησης. Είναι η γυναίκα που χάνει πατρίδα και οικογένεια κι έρχεται στην Ελλάδα, σε μια ξένη κι άγρια γη, για να υποφέρει την ύπαρξή της και την άδεια της ψυχή. Ο πόλεμος καθορίζει τη μοίρα της κι αυτή μετατρέπεται σε αδυσώπητη τιμωρό της αγριότητας και της αδικίας του πολέμου με τον δικό της τρόπο. Όλοι τιμωρούν και τιμωρούνται, καθώς ο πόλεμος δεν έχει λογική, ούτε νικητές και ηττημένους. Οι γυναίκες του πολέμου εκμηδενίζονται και χάνουν αμετάκλητα την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους, σε όποιο στρατόπεδο κι αν βρίσκονται. Και η Εκάβη θα πάρει επάνω της τη σκυτάλη της εκδίκησης λόγω της παραβιαζόμενης μητρότητάς της. Η εκδίκηση της μάνας αναδεικνύεται ως πλήρως δικαιολογημένη βάσει του άγραφου νόμου της τραγωδίας. Παρόλα αυτά, η Εκάβη λειτουργεί και ως τρυφερή μητέρα και ως δαιμονισμένη φόνισσα, μια αντιφατική προσωπικότητα που είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε στη θεατρική σκηνή.

Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης, ως ο Ταλθύβιος της Εκάβης, παρουσιάζει με πολύ γλαφυρό τρόπο την προσωπικότητα που υποδύεται σε συνάρτηση τόσο με την Εκάβη όσο και με την κόρη της, την Πολυξένη. Στην ελληνική μυθολογία ο Ταλθύβιος είναι ένας από τους αγγελιαφόρους του Αγαμέμνονα κατά τον Τρωικό Πόλεμο. Ο Ταλθύβιος αναφέρεται σε αρκετά χωρία στην Ιλιάδα, όπου εμφανίζεται ως απεσταλμένος του Αγαμέμνονα μαζί με τον συνάδελφό του, Ευρυβάτη, για να πάρει τη Βρισηίδα από τον Αχιλλέα.

Εμφανίζεται, επίσης, ως πρόσωπο στις Τρωάδες και την Εκάβη του Ευριπίδη. Επίσης αναφέρεται, αν και δε λαμβάνει μέρος, στον Ορέστη του Ευριπίδη. Ο Ταλθύβιος θεωρείται πως επέζησε από τον Τρωικό Πόλεμο και πέθανε στο Αίγιο της Αχαΐας. Αργότερα, ο Ταλθύβιος απαντάται να τιμάται ως ήρωας στη Σπάρτη.

Ο Ταλθύβιος της Εκάβης είναι το τραγικό εκείνο πρόσωπο που φέρνει στην κακόμοιρη μάνα, την Εκάβη, το «μαύρο μαντάτο» της θυσίας της κόρης της και της ζητά να σταθεί στα πόδια της και να την θάψει. Είναι ο αγγελιαφόρος που με πόνο αναγγέλλει το θάνατο της Πολυξένης, θρηνεί για το αδικοσφαγμένο κορίτσι και περιγράφει με ενάργεια και θαυμασμό το μέγεθος της θυσίας της και την ανωτερότητά της. Το μόνο πρόσωπο, του οποίου ο χαρακτήρας δεν παρουσιάζει προβλήματα ηθικής, είναι η Πολυξένη, η κόρη της Εκάβης, η οποία αναδεικνύεται ως πρότυπο ευγένειας, με ξεκάθαρα κίνητρα και με αξιοθαύμαστη συνέπεια ανάμεσα στα λόγια και στις πράξεις της. Καθοριστικός και δυναμικός είναι και ο ρόλος του Χορού των γυναικών, το ηθικό στήριγμα της βασίλισσας αλλά και η ουσιαστική της βοήθεια στις δύσκολες στιγμές της. Πρόκειται για ένα έργο με στιβαρές ερμηνείες, άγρια ένστικτα και συγκρούσεις, μας επισημαίνει ο Ιωσήφ.

Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης μας δίνει πληροφορίες και για τον άνθρωπο πίσω από τον Ταλθύβιο. Μεγάλωσε στη Νάουσα και μυήθηκε στην τέχνη του θεάτρου από τον πατέρα του, ο οποίος είναι ερασιτέχνης ηθοποιός. Ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την τέχνη του θεάτρου στο Γυμνάσιο με το Όνειρο του Σκιάχτρου. Σπούδασε στο Κλασικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Καποδιστριακού της Αθήνας και στη Δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Ο ίδιος μάς περιγράφει αναλυτικά την πορεία του στη δραματική τέχνη αλλά και τα μελλοντικά του σχέδια. Θεωρεί το θέατρο ταυτόχρονα καλλιτεχνική και πολιτική πράξη, στόχος της οποίας είναι να εγείρει ερωτήματα και προβληματισμούς, να άγει την ψυχή, κι όχι απλά να προσφέρει μια πρόσκαιρη απόλαυση. Θεωρεί το ταλέντο αναντικατάστατο στοιχείο του ηθοποιού αλλά μη επαρκή συνθήκη για τη σφυρηλάτηση της θεατρικής προσωπικότητας. Δίχως σκληρή δουλειά, ο ηθοποιός δεν ολοκληρώνεται και χάνεται στην άβυσσο της σκηνής. Ο Ιωσήφ μας μιλάει για όσα αγαπάει με πολύ συναίσθημα κι ειλικρίνεια. Σας προσκαλούμε να τον γνωρίσετε καλύτερα.

Ευχαριστούμε θερμά τον Ιωσήφ Ιωσηφίδη για τη συνέντευξη που παραχώρησε στη Σωφέρ καθώς και το Θέατρο Δάσους για την άψογη φιλοξενία του.

Τεχνική επιμέλεια: Τάσος Πέππας 

Πνευματικά Δικαιώματα: Οποιαδήποτε δημοσίευση ή αναπαραγωγή του βιντεοσκοπημένου υλικού είναι ευγενικό να γίνεται με αναφορά στο κανάλι της Σωφέρ Θεάτρου.

Επίλογος: Το θέατρο δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ερήμην του ανθρώπου. Αλλά κι ο άνθρωπος δεν έχει την ευκαιρία να ολοκληρωθεί ως προσωπικότητα ερήμην του θεάτρου κι οποιασδήποτε άλλης καλλιτεχνικής ή πνευματικής δραστηριότητας. Οι άνθρωποι του πνεύματος επιχειρούν μέσω του δημιουργικού τους οίστρου να απορροφήσουν τον τυχόν πνευματικό και δημιουργικό μας αποχρωματισμό. Μας περιμένουν με την ενέργεια και την ψυχή τους, να μας προβληματίσουν, να μας συγκινήσουν, να ξυπνήσουν μέσα μας συναισθήματα και να μας οδηγήσουν στην κάθαρση.

Γιατί η ψυχή του θεάτρου είναι ο άνθρωπος και μόνο ο άνθρωπος.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ;

Ηθοποιοί(με αλφαβητική σειρά):

Ταλθύβιος: Ιωσήφ Ιωσηφίδης

Πολυξένη: Μαρίνα Καλογήρου

Εκάβη: Ελένη Κοκκίδου

Οδυσσέας: Θανάσης Κουρλαμπάς

Πολύδωρος: Ερρίκος Μηλιάρης

Θεράπαινα: Ηλεάνα Μπάλλα

Πολυμήστορας: Άκης Σακελλαρίου

Αγαμέμνονας: Αλέκος Συσσοβίτης

Χορός (με αλφαβητική σειρά):

Ασημίνα Αναστασοπούλου

Άρτεμις Βαβάτσικα (μουσικός επί σκηνής)

Ελισσάβετ Γιαννοπούλου

Μαρία Κωνσταντά

Ευσταθία Λαγιόκαπα

Λυγερή Μητροπούλου

Ειρήνη Μπούνταλη

Χρύσα Τουμανίδου

Αμαλία Τσεκούρα

Συντελεστές:

Σκηνοθεσία: Ιώ Βουλγαράκη

Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου

Σκηνικά/Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού

Μουσική: Νίκος Γαλενιανός

Κίνηση: Χαρά Κότσαλη

Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου

Φωτογραφία εξωφύλλου: Ηλίας Μπουργιώτης

Α’ Βοηθός σκηνοθέτιδας: Μάγια Κυριαζή

Β’ Βοηθός σκηνοθέτιδας: Ιωάννης Τσιπτσής

Βοηθός σκηνογράφου/ενδυματολόγου: Δημοσθένης Κλιμένωφ

Παραγωγή: Θεατρική Διαδρομή

Εκτέλεση/Διεύθυνση Παραγωγής: Κώστας Μπάλλας

Τη Δευτέρα 10 και την Τρίτη 11 Ιουλίου στις 21:30 στο Θέατρο Δάσους.

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ

Επόμενοι σταθμοί και εισιτήρια:

Viva Tickets